Co ma wspólnego niedobór magnezu z chorobami nowotworowymi? Jak się okazuje – całkiem sporo. Niedobory magnezu to dziś plaga. Magnez znajduje się w coraz mniejszych ilościach w glebach/roślinach z uwagi na stosowanie sztucznych nawozów, czy eksploatacje środowiska. Dodatkowo nadmiar stresu, coraz mniej snu, słaba dieta uboga w składniki odżywcze – to wszystko sprawia, że magnezu mamy coraz mniej. Niesie to za sobą poważne konsekwencje dla zdrowia. Dziś jednak skupimy się na nowotworach.
Dlaczego niedobór magnezu zwiększa ryzyko chorób nowotworowych? Choroby nowotworowe charakteryzują się licznymi mutacjami w DNA, które prowadzą do zmian na poziomie metabolicznym, biochemicznym i funkcjonalnym komórek. (przy czym tutaj zmiany metaboliczne mogą być również samą w sobie przyczyną mutacji.. ale dziś nie o tym). Mutacje są spowodowane uszkodzeniami DNA. Dla osób, które nie wiedzą/nie pamiętają: DNA zbudowane jest z dwóch nici nukleotydów, które zwijają się w podwójną helisę. Nukleotydy zbudowane są z zasad azotowych (puryny albo pirymidyny), cukru 5-węglowedo – deoksyrybozy, i reszt fosforanowych, za pomocą których nukleotydy łączą się ze sobą. Puryny łączą się z pirymidynami – cytozyna z guaniną, tymina z adeniną. Zasady te łączą się ze sobą za pomocą słabych wiązań wodorowych. Gdy komórki się dzielą – DNA się rozplata i ulega replikacji, czyli podwojeniu. Podobne rozplecenie podwójnej helisy następuje, kiedy z DNA ma się utworzyć białko. (a raczej na podstawie odczytu DNA).
Dlaczego o tym wszystkim piszę? Dlatego, że lepiej pozwoli to zrozumieć, dlaczego niedobór magnezu szkodzi. W momencie kiedy dochodzi do rozplecenia helisy DNA, a mamy w otoczeniu substancje o działaniu rakotwórczym tj. nitrozoaminy, aminy aromatyczne, czy nawet niektóre leki – to te substancje mogą połączyć się z zasadami azotowymi. Mają one dużo większe powinowactwo do nich i wiązą się z nimi dużo silniej za pomocą wiązań kowalencyjnych. Nowa nić DNA może więc powstać według zmienionego wzorca co prowadzi do mutacji. Do takich uszkodzeń dochodzi dość często. Jednak mamy mechanizmy obronne – enzymy, które naprawiają DNA i usuwają te błędy – są to tzw. endonukleazy DNA, które przecinają wiązania między nukleotydami wadliwymi. Następnie polimeraza DNA i ligaza DNA – dobudowują i łączą nici. Wszystkie te procesy naprawy wymagają magnezu!! Podobne zmiany w DNA mogą zachodzić podczas promieniowania oraz ataku niektórych wirusów, które mogą zmieniać nasze DNA.
Magnez zapewnia także stabilność cząsteczki DNA. Jest to cząsteczka bardzo ruchliwa – tą płynność ruchów zapewnia jej neutralizacja reszt fosforanowych przez jony magnezu. Przy niedoborach magnezu cząsteczka może mieć nieruchome fragmenty i może dojść do jej rozerwania.
Dodatkowo magnez jest pierwiastkiem niezbędnym do tworzenia nowych białek – zwłaszcza jeśli chodzi o reakcje translacji – czyli przepisywania mRNA na aminokwasy. Jest ot proces bardzo mocno kontrolowany. Beż optymalnego stężenia magnezu może dojść do rozłączenia podjednostek rybosomów i powstawania nieprawidłowych białek. Białka to enzymy, przeciwciała, czy komórki odpornościowe. Bez magnezu układ odpornościowy nie działa sprawnie, nie powstają funkcjonalne przeciwciała, osłabiona zostaje zwłaszcza obrona związana z Th1, czyli o działaniu antywirusowym i antynowotworowym. Zdrowy układ odpornościowy jest w stanie zabić nawet 2000 komórek rakowych dziennie.
Podsumowując, niedobór magnezu może prowadzić do:·
- Niestabilności DNA·
- Błędów w procesie naprawy DNA·
- Osłabionej produkcji przeciwciał i komórek odpornościowych·
- Zaburzonej pracy wielu enzymów.
Oczywiście samo uzupełnienie magnezu nie gwarantuje nam wyleczenia się z raka, czy 100% skutecznej profilaktyki. Za samą stabilność DNA odpowiada wiele czynników – równowaga Redoks, ilość ROS, optymalny poziom folianów i innych witamin z grupy B, sprawnego działania systemów antyoksydacyjnych i wiele, wiele innych. Warto jednak wiedzieć, że magnez jest tutaj dość kluczowy.